Perlmann’s Zwijgen - door Annemieke Vrijland Wat ik goed vind aan het boek, is dat je door de manier waarop het geschreven is helemaal wordt meegenomen in de gedachtenwereld van Philip Perlmann. Al zijn angstige gedachten en zijn sociale gebreken volg je zowat seconde per seconde. Op die manier leer je hoe zo iemand denkt, iemand die zo depressief is, zoveel angsten heeft, zelfs denkt aan het plegen van een moord en aan het afscheid nemen van de wereld door middel van zelfmoord. Dat vond ik erg interessant, en heel geloofwaardig, zoals het beschreven staat. Ergens herken je de gedachten ook wel. Het nadeel bij deze manier van schrijven, is dat het verhaal an sich wel wordt vertraagd. Ik vind het zelf altijd leuk als er iets gebeurt in een boek, als er een spannend element in zit waardoor je graag verder wil lezen. Op de kaft staat de verhaallijn beschreven. Daarin staat globaal beschreven dat Perlmann voorzitter is van een vijf weken durend internationaal congres van taalkundigen, dat de verwachtingen van de anderen hoog zijn, en dat Perlmann in paniek raakt omdat hij niks heeft voorbereid. De kaft vermeldt ook dat Perlmann besluit een bijdrage van de rus Leskov in te leveren, die verhinderd is om te komen. De beschrijving sluit af met de zin: “De gebeurtenissen nemen een dramatische wending als Leskov laat weten dat hij toch nog komt.” Toen ik dit las leek het mij een interessant boek, wat zou die Philipp Perlmann dan gaan doen? Hoe lost hij zijn probleem op dat hij geen bijdrage heeft, als zijn enige plan in het water valt? Ik ben vrij positief aan het boek begonnen. Langzaam maar zeker begon ik mij echter steeds meer aan het boek te ergeren. Het stoorde mij dat alles zo langzaam beschreven werd, dat sommige zinnen wel 8 regels doorgingen, en dat je steeds vele bladzijden moest wachten op dat er weer iets zou gebeuren. Eigenlijk zat ik, doordat ik de kaft had gelezen, steeds te wachten op het moment dat die Leskov laat weten dat hij toch zal komen. Hier heb ik welgeteld 297 bladzijden op gewacht. Daarna, in deel 2 werd het wel spannender en gebeurden er meer dingen, maar alsnog duurde iedere handeling tientallen bladzijden. Zoals ik al eerder zei, vind ik dat je door de manier van schrijven heel erg meegaat in de gedachtenwereld van Perlmann. Het is heel mooi en goed beschreven hoe Perlmann denkt, maar tegelijkertijd stoorde ik me daarom des te meer aan Perlmann. Steeds komen er allerlei gedachten bij hem op, en op een gegeven moment weet je al, dat wat voor een idee hij ook heeft, dat het toch wel weer niet door zal gaan. Alles mislukt, iedere keer als het weer ietsje beter gaat, of hij heeft er weer een beetje zin in, dan weet je bij voorbaat al dat het toch wel weer de kop in wordt gedrukt door zijn negatieve gedachten. Dan denk je al meteen als hij over de moord gaat nadenken “ach, die zal toch wel weer niet doorgaan..”. En inderdaad. Verder vind ik het een kinderachtige man, onvriendelijk tegen anderen, a-sociaal en hij haalt zich van alles in zijn hoofd wat niet klopt. Dat is misschien wel zoals het werkelijk gaat, maar dat betekent niet dat het niet vervelend is om te lezen. Ook vind ik het jammer dat er weinig humor in zit. Alles samen genomen vond ik het daardoor een bijzonder maar wel een vrij zwaar boek om te lezen, moeilijk om steeds opnieuw weer op te pakken, en demotiverend dat je voortdurend weet dat het verhaal toch wel weer een negatieve wending krijgt. Ik denk wel dat het een heel realistisch boek is, en ik vond het eigenlijk ook heel leerzaam om op deze manier ‘mee te maken’ hoe mensen kunnen denken in angsten en onzekerheden. Vooral achteraf moet ik zeggen dat mij toch vrij veel op een bijzondere manier is bijgebleven, juist door de lange en beeldende beschrijvingen. Er is wel echt een gevoel bij mij ontstaan, een soort herinnering aan dingen die in het boek beschreven worden, alsof het bijna een eigen herinnering is. De hele sfeer in de groep taalwetenschappers, het gerook en gediscussieer in de salon, Millar met de flikkerende bril, de charmante Evelyn Mistral met de rode koffer, Silvestri met zijn nuchtere en nonchalante houding. Ook het hotel met het zwembad en het bijzondere licht in Italië, het dorpje met de trattoria en de grote kroniek, hebben een sterk sfeergevoel bij mij opgeroepen. De beangstigende dromen tussendoor vond ik bovendien meeslepend en de discussies over taal vond ik leuk om te lezen. Een ontroerend stuk vond ik toen Perlmann eindelijk zelf een stuk op de piano ging spelen, waarbij de polonaise, waar hij ook zo veel angsten over had, helemaal goed ging. Ik herinner mij dat stuk, waarbij Perlmann eigenlijk zichzelf niet meer is, als het enige verlossende, vrije en ontroerende onderdeel, een soort gevoel van geluk, iets wat goed gaat en waarbij Perlmann zich niet door zijn angsten onmogelijk gedraagt, maar zich vrij voelt en goed voelt. Later beseft Perlmann zich, dat wat hij in de salon had gespeeld, zo goed ging omdat het ver van hem af was komen te staan omdat hij het had misbruikt, als wapen in de strijd tegen Millar. Wat er dus op neerkomt dat, zelfs toen, Perlmann niet vrij en verlost was geweest. Of ik het boek zou aanraden: Aan sommigen wel en aan sommigen niet. Ik denk dat het voor leeftijdsgenoten een vrij zwaar boek is. Voor dit boek moet je heel veel tijd uittrekken en je moet openstaan voor het zwaarmoedige karakter van de hoofdpersoon. Ik denk dat jongeren vaak die tijd niet hebben, of niet nemen, en minder zin hebben in de zware gecompliceerde beschrijvingen. Zelf heb ik ook steeds korte stukjes gelezen en het is dan moeilijk om goed in het verhaal te komen. Ook denk ik dat het belangrijk is om van tevoren te weten dat het niet gaat om wat er gebeurt in het verhaal, dat je niet moet wachten tot er iets spannends gaat gebeuren, maar dat je je mee laat slepen door de lange en beeldende beschrijvingen van de sfeer, van de verschillende personages met hun eigenaardigheden, en vooral van de bijzondere en gecompliceerde gedachtenwereld van Philip Perlmann, een angstige en depressieve man die door zijn cirkelredeneringen in een patroon blijft steken van lage zelfwaarde en passiviteit.